Type and press Enter.

De dilemma’s in Afghanistan

Of hij al ooit geneukt heeft, willen de militairen weten. Nee, antwoordt de tolk met een verlegen glimlach, dat doen ze in Afghanistan niet voor het huwelijk. Een meisje moet als maagd het huwelijk in, anders is het een schande. Maar heeft hij dan nooit seks? Ach, bloost hij, er zijn ‘wel manieren’ om als man toch aan je trekken te komen. Vrouwen die hun eer toch al verloren hebben.
Een andere cultuur, een dubbele moraal: de jongens van de Isaf-vredesmacht kwamen vanaf 2002 in Afghanistan in een heel andere wereld terecht. Op het eerste gezicht tenminste. Documentairemaakster Marijke Jongbloed volgde één divisie drie maanden lang bij het handhaven van de vrede in en rond Kaboel, zoals de opdracht officieel luidt.
Smile & Wave is vernoemd naar de belangrijkste instructie waarmee de militairen op pad gingen. Vriendelijk zijn, lachen, niet provoceren. Het klinkt belachelijk in een land waar elke bedelaar een mitrailleur onder de ‘soepjurk’ (om met de militairen te spreken) kan hebben. Toch doen de mannen hun best zich aan de instructies te houden.

Actie ontbreekt daardoor vrijwel volledig in de documentaire. Juist dat maakt Smile & Wave zo sterk: geen geënsceneerd geweld, geen suggesties. Jongbloed registreert de kale werkelijkheid en brengt juist zo de ware sfeer (jongens onder elkaar in het buitenland) maar vooral de dilemma’s naar boven.
Want als bij een studentendemonstratie in Kaboel meer dan tien doden vallen omdat de politie begint te schieten, staan de jongens van Isaf machteloos toe te kijken. Ze mogen vanwege het mandaat niet ingrijpen. En juist op dat soort momenten zouden ze dat wel moeten, vinden de militairen zelf.
“Ik zou best wel wat meer actie willen”, roept een soldaat na een paar weken van saaie patrouilles. “Maar ook weer niet te veel”, zwakt hij al snel af. “Het moet niet al te serieus worden.”

Dat zijn de dilemma’s waarmee Nederland en zijn militairen in oorlogssituaties worstelen. Wel meedoen maar niet willen schieten. Een onmogelijke dubbele moraal, net als die van de Isaf-tolk die eigenlijk geen seks mag hebben. Hij neemt de seksvideo, hem aangeboden door de Nederlandse militairen, uiteindelijk dus toch maar aan. De Nederlanders gaan naar huis, zonder een schot gelost te hebben.