Diginews 46: Get on with the show

Deze week weer eens een ouderwetse vergadering gehad met collega’s die skeptisch zijn over nieuws op internet. Moeten we niet al het geld en mankracht in de krant pompen? Verdienen we wel iets op het web? Zucht. Nog één keer de feiten. En dan verder met de toekomst, ok?

Vroeger maakte geen journalist zich druk om hoe zijn salaris betaald werd. Sterker nog: het was bijna verdacht als je belangstelling toonde voor de commerciële kant van je dagblad. Nu is die winstgevendheid een van de argumenten om nieuws op internet te torpederen.
Nou is dat argument makkelijk te weerleggen, want een site als Nu.nl toont aan dat het rendabel kan zijn. De echte patiënt is natuurlijk de papieren krant. Philip Meyer, auteur van The Vanishing Newspaper, omschreef onlangs nog eens kernachtig wat voor fundamentele wisseling van tijdperk aan de gang is. In het kort:
– de dorpsomroeper kon net zoveel mensen bereiken als zijn stem reikte, door uitvinding van de drukpers verdween zijn rol als nieuwsbrenger
– de tijd van de drukpers verdwijnt vanwege internet. De druk- en distributiekosten zijn namelijk nagenoeg nul, en er komt veel meer informatie beschikbaar omdat iedereen nieuws op het web kan plaatsen

Ryan Sholin voegde daar nog een aantal observaties aan toe. De belangrijkste is dat het massapubliek langzaam verdwijnt. Er is een hele grote markt, die bestaat uit heel veel submarktjes.
Daar wil ik aan toevoegen dat die fragmentatie leidt tot dalende advertentieinkomsten bij kranten. Die hebben daarop gereageerd door steeds meer katernen te produceren (voor lifestyle, zieleroerselen, reizen) en zaterdagmagazines. Allemaal gemikt op deelmarkten. Prima initiatieven, maar het kan de neergang hooguit vertragen. Want met Sholin deel ik de opvatting dat de huidige daling in advertentieinkomsten niet cyclisch is, niet heeft te maken met de matige economie. De daling is onomkeerbaar.

Het is niet in één dag aan het gebeuren, maar het is onmiskenbaar dat kranten hun toonaangevende rol aan het verliezen zijn. Ze kunnen misschien nog wel decennia mee. Maar niet in de huidige vorm, omvang en personeelsbestand. Dat businessmodel wordt gewoon een heel stuk minder aantrekkelijk. Op dus naar het volgende tijdperk.
Hoe daar winstgevende businessmodellen te bedenken zijn, is inderdaad een lastige vraag waar ik me de komende weken hopelijk wat vaker mee bezig kan houden op deze plek. Al is de kern van het antwoord misschien wel dat de doelgroep groter dan ooit is, maar versplinterd is over vele verschillende aandachtsgebieden. Voor een massamedium als een krant is het een enorme omslag om al die deelonderwerpen stuk-voor-stuk te bewerken, maar het is wel een van de meest voor de hand liggende toekomstscenario’s.