Het was géén liefde op het eerste gezicht. De stad was chaos, die vrijdagavond in 2001. De Love Parade stond voor de deur en Berlijn toonde zich dan altijd van zijn lelijkste kant: met een grootschalig evenement, met te veel meelopers die dansten op te veel lawaai op een te grote berg vuilnis.
Maar over een week is het inmiddels misschien wel de vijftiende keer sinds de Love Parade dat ik de stad bezoek. De onbreekbare band ontstond pas bij het tweede bezoek, in november 2003. Een moment in het jaar waarin Berlijn grijs en grauw is. Waarin het veel makkelijker is om de link te leggen naar de zwart-witte foto’s van een kapotgebombardeerde hoofdstad in 1945, of naar journaalbeelden van de muur die naar beneden kwam.
Op de eerste avond van die trip in november legde Marilyn Manson ook de link naar een mooier verleden. Naar The Beautiful Age of Grotesque, de jaren twintig van de vorige eeuw, waarin alles kon. Een tijdperk van vrijheid en creativiteit waar de bewoners in 2003 weer naar terug wilden keren. En waar Manson op teruggreep op zijn nieuwste plaat.
Heruitvinden
Berlijn was zich aan het begin van deze eeuw aan het heruitvinden. Zichzelf weer aan het opbouwen, twee helften versmeden tot één geheel. Hetzelfde was ik op dat moment aan het doen met mijn leven. Na de behandeling van mijn teelbalkanker weer mijn leven oppakken, en het recente verleden een plek geven.
Eindeloze wandeltochten waren daarvoor het perfecte medicijn. Het is ook de beste manier om Kreuzberg, Friedrichshain, Mitte, Prenzlauerberg en al die andere wijken te ontdekken. Elk stadsdeel is anders. En elk stadsdeel is bij elk bezoek weer anders. Want door de vele onbebouwde percelen en vervallen gebouwen is het de ideale plek om te experimenteren, om een oud gebouw tijdelijk om te toveren tot atelier, of disco. Zo ontstond de legendarische Tresor technoclub. Zo ontstond Ostgut, inmiddels opgevolgd door Berghain.
Vernieuwingsdrang
Het is die vernieuwingsdrang die de stad voortdrijft, op het pompende ritme van techno. Die muzieksoort drijft een uitgaansscene voort die zeldzaam is, en door Tobias Rapp mooi wordt beschreven in het boek ‘Lost and Sound. Techno, Berlin und der Easyjetset.’
De muziekjournalist van het tijdschrift Spiegel beschrijft hoe de mix van goedkope vluchten en het enorme aantal disco’s zorgt voor een toeloop van buitenlandse dancetoeristen. En op die manier Berlijn een tomeloze energie verschaft, omdat sommige creatieve figuren er blijven hangen.
Achtung Baby
Afgelopen week besefte ik dat mijn relatie met de stad misschien al wel in 1991 begon. Want in dat jaar verscheen Achtung Baby, de beste plaat van U2. Ik las deze week dat binnenkort een documentaire verschijnt over het maken van dat album, From the Sky Down.
Bono en zijn mannen waren ook naar de stad gekomen vanwege de energie en creativiteit. Vlakbij de vlakte die Potsdamer Platz toen nog was, betrokken ze de legendarische Hansa Ton Studios, waar David Bowie zijn trilogie Low, Lodger en Heroes op nam. U2 vond zichzelf opnieuw uit op die plek. Ze schreven er One, maar met het industriële geluid van Zoo Station en The Fly maakten ze vooral een soundtrack van Berlijn in al zijn facetten.
Niet altijd makkelijk
De stad is niet altijd makkelijk plek om te ontdekken. De inwoners zijn weliswaar meestal ontspannen en vriendelijk, de weersomstandigheden zijn dat niet altijd. Er is bovendien enorm veel te doen, waardoor de neiging groot is om alleen de topattracties te doen.
Die topattracties zijn overigens de moeite waard. Het zijn weliswaar toeristenlokkers, maar het Judisches Museum is inhoudelijk en qua architectuur echt geweldig, en ook het Museum am Checkpoint Charlie is een mooie getuige van het recente verleden. In de Neue Nationalgalerie, het Helmut Newton Museum of Martin Gropius Bau klopt het kunsthart sneller. En een bezoekje aan het Olympiastadion (Hertha BSC), O2 World (concerten, ijshockey, basketbal) of stadion An der alten Försterei (cultclub Union Berlin) is altijd vermakelijk.
Verslaving
Toch ontdek ik elke keer de stad weer een beetje meer. Door nog beter te zoeken, nog langer rond te wandelen, nog langer op stap te gaan. Ik leerde er op 2 mei 2004 Iztok kennen, wat leidde tot nog meer bliksembezoeken in korte tijd.
De verslaving was tijdelijk wat minder, maar de laatste tijd is hij weer slecht onder controle. Omdat er nog steeds zo veel te ontdekken is. Ik kan zo weer een programma maken voor tien dagen, om dingen te doen of zien die ik nog niet eerder deed of zag. Het is als die geliefde die je elke keer weer een beetje beter leert kennen. Vanaf 20 oktober weer…
