Is Bono een toffe vent of een ongelooflijke eikel? Het is een interessante vraag, die de Amerikaanse journalist Chuck Klosterman van Spin Magazine zich een paar maanden geleden stelde. Acteert de U2-zanger continu of is hij echt zo? Het antwoord in het artikel, overigens, hangt ergens tussen die twee uitersten in.
In hetzelfde stuk zegt drummer Larry Mullen ook dat het bij Bono alles of niets is. Er is niets tussenin. Hij houdt van roem, maar wil ook tussen de mensen staan. En hij vindt dat de nietszeggendheid van zijn sterrendom gecompenseerd moet worden door maatschappelijke betrokkenheid. Hij is een levende tegenstrijdigheid, vertelt Mullen.
Wie het boek Bono over Bono leest, kan haast niet tot een andere conclusie komen. Het werk viel twee weken terug op mijn bureau, als recensie-exemplaar. De Franse journalist Michka Assayas is de auteur. Hij ontmoette de zanger al begin jaren tachtig. Het tweetal raakte bevriend, al waren ze elkaar in de jaren negentig even kwijt. Maar bij de eerstvolgende ontmoeting ontstond het idee een boek te maken.
Gedurende een tiental sessies, in het huis van Bono in Killiney, zijn vakantiecomplex in Nice of via de telefoon, praatte het duo uren met elkaar. Bono over Bono is in feite een 360 pagina’s lang interview met de Ier.
Nou praat hij twee keer zo veel als de rest van de band samen, maar dat wil niet meteen zeggen dat alles ook interessant is. De kaft en het koren, inderdaad. De beste man kan ontzettend ouwehoeren. Soms is dat leuk, meestal niet.
Het is dus allemaal een beetje te veel. Maar wie doorbijt, krijgt een een zeldzame glimp van de geest van de rockster. Hoe oncool het tegenwoordig ook is, de man is zwaar religieus. De citaten uit de bijbel zijn voor atheisten als ondergetekende tamelijk heavy, maar Bono meent het. Zijn geloofsovertuiging zit diep.
Onthutsend is te constateren dat ook deze man niet alle antwoorden heeft. Hij probeert het wel. Sterker: Bono heeft de neiging elke vraag te beantwoorden, al heeft hij er geen verstand van. Het lijkt Johan Cruijff wel. Het is soms irritant, maar ook wel charmant. Zo is hij nu eenmaal, net als andere mensen.
Zijn relatie met zijn in 2001 overleden vader komt bijvoorbeeld uitgebreid ter sprake. Bono doet alsof het heel bijzonder is, het grappige is dat hun vader-zoon-relatie juist zo normaal was. Stoere, oude, gesloten man versus wildebras met grappige ideeen.
Michka Assayas is in feite de psychotherapeut voor de ziel van Bono. Verbazingwekkend dat hij nooit aan zelfanalyse heeft gedaan. Er lijken nog een hoop vragen onbeantwoord voor de zanger. Kan ook niet anders voor een man die zegt zijn hart nog steeds goudeerlijk uit te storten in songs en tijdens concerten, maar tegelijkertijd politicus is die tot compromissen bereid is. Of zakenman in Elevation Partners, een miljardenbedrijf dat zich ook met centjes van John de Mol gaat storten op de mediarevolutie die zich in de wereld voltrekt.
Voltrekt tegenstrijdige rollen die Bono bekleedt. Haast schizofreen. Hij kan het zelf ook niet allemaal uitleggen of verantwoorden. Wil hij ook niet. Al moet hij het soms wel: hij is geen idealist maar pragmaticus, vertelt hij ergens. Maar als je hem bevlogen hoort praten over Afrika, begin je bijna daaraan te twijfelen.
Aan 1 ding hoeft niemand te twijfelen: zijn oprechtheid. Bono heeft zijn zwakke kanten, het is soms een poseur, maar hij doet alles met overtuiging. Hij vertelt ook dat de band in 1992 met de Zoo TV Tour financieel alles op het spel zette: de band organiseerde de tournee zelf, elke dag kostte het spektakel een kwart miljoen dollar. Tien procent minder bezoekers en de band was failliet geweest. For love or money? U2 koos voor de liefde, voor de muziek, en dat valt te prijzen. Dat ze daardoor uiteindelijk alsnog flink wat money verdienden, kun je ze niet kwalijk nemen.
De echte U2-fan zal verder niet waanzinnig veel inzicht in de band krijgen, daarover is Bono niet echt mededeelzaam. Maar als een lichte vorm van psychoanalyse is Bono over Bono misschien wel weer een aanrader.