Type and press Enter.

Biënnale Venetië blijft ontdekkingstocht

‘Heeft de fotograaf dat met Photoshop allemaal aangepast’, vraagt een Nederlandse kunststudente zich hardop af als ze de landschapsfoto’s van Oeganda, gemaakt door Richard Mosse, bekijkt. Nee dus: de Ierse documentairemaker schoot zijn foto’s en zijn bewegende beelden met infraroodfilm, waardoor zijn relaas van de burgeroorlog in het Afrikaanse land in rood is gedrenkt.

Daarmee had zijn indrukwekkende werk (vooral de zes videoschermen met afwisselende videobeelden zijn onontkoombaar) misschien beter gestaan op de vorige editie van Documenta, de vijfjaarlijkse expositie van hedendaagse kunst in Kassel. Want die had een focus op actualiteit en had een niet-westerse insteek.

Kaf en koren
De Biënnale is veel moeilijker te doorgronden. Dat komt deels omdat er tientallen landenpaviljoens en nevenexposities zijn, zonder een centrale curator. Dat maakt het evenement letterlijk een zoektocht, door de landenpaviljoens in de Giardini en overal in de stad.
Het kaf wordt dus niet van het koren gescheiden. Dat betekent dat je het ene moment naar het werk van Richard Mosse zit te kijken, en tien minuten later de kunst probeert te ontdekken in een motorblok met een stuk gekleurd glas er op. Wat niet wil zeggen dat er niets interessants te zien is: een persoonlijk overzicht van hoogtepunten staat onderaan dit artikel.

Helder
De hoofdexpositie, deels in de Giardini en deels in Arsenale, heeft wel een centrale curator. Dat zorgt in elk geval voor een helderder lijn in de presentatie. Maar waar je, net als op Documenta, zou verwachten dat Venetië recente kunst laat zien die inhaakt op de actualiteit, is het veel vaker een thematisch overzicht met werken uit de afgelopen honderd jaar.
Dat is deze 55ste editie niet anders. Massimiliano Gioni koos voor het onderwerp The Encyclopedic Palace, gebaseerd op het idee uit 1955 om een museum te bouwen met alle op de wereld aanwezige kennis. Dat plan werd nooit gerealiseerd, maar leverde wel veel inspiratie op voor kunstenaars.
Gioni vertaalt dat vooral in het Arsenale in een grotendeels geslaagde expositie met heldere keuzes. Pas als kwantiteit boven kwaliteit gaat, bijvoorbeeld in de kamer waar Cindy Sherman de selectie deed, verliest de tentoonstelling wat van zijn spanning. Maar ook hier weer meer dan genoeg te zien en voelen om dagenlang te verdwalen in kunst.

Selectie hoogtepunten The Encyclopedic Palace:

  • J.D. ‘Okhai Ojeikere: reeks van foto’s van Afrikaanse haardrachten
  • Christopher Williams: inventieve videomix
  • Kan Xuan: installatie van 171 kleine schermen waar een Chinese traditie wordt vastgelegd in videobeelden
  • R. Crumb: maakte van het boek Genesis een cartoon
  • Michael Schmidt: maakte een wand vol niet zo smakelijke foto’s over industriële voedselproductie
  • Ryan Trecartin: maakte een aantal hysterische foto’s die een persiflage zijn op hedendaagse reality tv
  • Yuri Ancarani: maakte van een darmoperatie een soort technologisch ballet
  • Tino Sehgal: performance art met twee acteurs die lijken te mompelen, maar ondertussen klassiekers als Sitting On The Dock Of The Bay en Gangnam Style vertolken
  • Jean-Frederic Schnyder: maakt indrukwekkende, kleurrijke schilderijen
  • Evgenij Kozlov: maakte tussen zijn 12de en 18de levensjaar cartoons van zijn seksuele fantasieën. Levert ontwapenende tekeningen op
  • Maria Lassnig: schilder maakt indrukwekkende zelfportretten
  • Thierry De Cordier: maakt schilderijen van de woeste Noordzee in donkere tinten

Selectie hoogtepunten overige exposities:

  • Chinees paviljoen (Arsenale): grootschalige kunst, bedoeld om indruk te maken. Fascinerend zijn de enorme digitale projecties in elk geval
  • België: met Kreupelhout maakte Belinda De Bruyckere een eenvoudig kunstwerk, dat door de industriële inrichting doet denken aan Zollverein in Essen
  • Denemarken: hilarisch en pijnlijk tegelijk, de Deense inzending over een nieuwbouwproject in China waar Parijs deels wordt nagebouwd, inclusief Eiffeltoren
  • Scandinavisch paviljoen: mooi, stemmig paviljoen waar technologie en natuur samen komen
  • Frankrijk: in de ‘room of doom’ wordt het klassieke concert ‘Symfonie voor de linkerhand’ van Ravel uitgevoerd en getoond op videobeelden
  • Groot-Brittannië: met Britse humor wordt de huidige staat van het land genadeloos becommentarieerd
  • Ierland: Richard Mosse bivakkeerde maandenlang in Oeganda om verslag te doen, middels foto’s en video, van de burgeroorlog daar
  • Personal Structures (Palazzo Bembo): op de eerste verdieping wordt, onder aanvoering van Yoko One, de nadruk gelegd op door vrouwen gemaakte kunst. De tweede verdieping is chaotischer maar niet minder indrukwekkend
  • Andorra (Arsenale Nord): heeft een mooie video van Fiona Morrison
  • Breath (Torre di Porta Nuova): prachtig gerenoveerd gebouw met simpele, maar prachtige installatie waarin vier verschillende religies oproepen tot gebed
  • Bedwyr Williams, The Starry Messenger: krankzinnige, hallucinerende trip middels een tien minuten lange video, voorafgegaan door een aantal prachtige ruimtes