Type and press Enter.

Baader Meinhof: Duitsland rekent af met het verleden

Waar komen al die nieuwe terroristencellen toch steeds vandaan, vraagt een politieman zich vertwijfeld af. ‘Omdat ze geloven in een mythe’, antwoordt zijn chef, op het moment dat Baader en Meinhof al lang achter de tralies zitten maar het geweld van de RAF (Rote Armee Fraktion) steeds verder escaleert.
Een mythe, dat waren Andreas Baader (plus vriendin Gudrun Ensslin) en Ulrike Meinhof zeker, in sommige Duitse kringen in de jaren zeventig. Hun idealisme waar de film mee begint (protesten tegen de sjah van Iran bij een bezoek aan hun land) is nog voorstelbaar. De afkeer tegen het grootkapitalisme ook nog. Maar hun bedenkingen tegen de oorlog in Vietnam zijn al een stuk minder relevant. En als ze uiteindelijk in gevangenschap eindigen, is hun laatste oproep aan de medestrijders om ‘iets te doen’. Lees: bevrijd ons. Kennelijk zijn de idealen ondergeschikt geworden aan het ego.

Nagespeelde documentaire
De mythe van de Baader-Meinhof groep wordt dus keihard gedemythologiseerd in de film van regisseur Uli Edel, al is het meer een nagespeelde documentaire. Hij baseerde zich op het dikke standaardwerk van Stefan Aust over de terroristische organisatie. Feiten gaan boven het verhaal: alleen wanneer ze in het Midden-Oosten getraind worden door Palestijnen en ze als een soort hippiegezelschap vakantie vieren in de zandbak, is de geloofwaardigheid ver te zoeken.
Maar verder worden de aanslagen op militaire complexen, de kantoren van Axel Springer Verlag (van Bild Zeitung) en politici en notabelen getoond zoals ze ongeveer gingen. Steeds gewelddadiger en bloediger dus. Ondertussen groeien Baader en Meinhof uit tot de gezichten van de organisatie. Maar wat zich in hun hoofden afspeelt blijft een raadsel. Journaliste Meinhof ontpopt zich tot ideologisch geweten, en haar verhouding met Ensslin ontaardt in een machtsstrijd. Die botsing van karakters knettert echter nooit. En ook Moritz Bleibtreu blijft in de rol van Baader vooral ee playboy.

Waarschuwing
De film is daarom vooral een document van een tijdperk, in plaats van een karakterstudie. Geeft niets: dat het werk van Uli Edel in Duitsland uiteindelijk zo weinig stof deed opwaaien, toont aan dat het bizarre geweld uit de jaren zeventig ver achter hen is gelaten en misschien wel verwerkt.
Tegelijkertijd kan Der Baader Meinhof Komplex als waarschuwing worden opgevat: een land dat een politiestaat dreigt te worden, kan een generatie van protest tot wasdom brengen. En ook in het huidige wereldklimaat, met zijn ongelijke verdeling van welvaart, is een een voedingsbodem voor radicale ideologieën waardoor de RAF kon ontstaan.