Eigenlijk is Black Swan een boksfilm. Eentje waarin Nina Sayers geen klap uitdeelt, maar een fascinerende strijd levert met de spoken in haar hoofd. Culminerend in het grote gevecht: de uitvoering van het Zwanenmeer, waarin de brave ballerina haar donkere kant moet ontdekken om de hoofdrol van Zwarte Zwaan (Black Swan) te kunnen vertolken.
Regisseur Darren Aronofsky leverde in zijn vorige film The Wrestler de wereld van het Amerikaanse worstelen genadeloos bloot. Het deed pijn om te zien hoe de perfect gecaste Mickey Rourke de nadagen van zijn profcarrière sleet, de door prikkeldraad ontstane verwondingen hechtend.
Wonderkind
Het was de comeback van het voormalige wonderkind Aronofsky. Met het succes kwamen ook het zelfvertrouwen en lef terug. Want Black Swan is meer dan een studie van de balletwereld: het gaat over zelfdestructie, verwachtingspatronen, seksuele driften en moeder-dochter-relaties. Het is de duik in de verwarde geest van een talentvolle meid, die langzaam ontspoort op weg naar de realisatie van haar droom.
Wat realiteit is en wat fantasie is vaak onduidelijk. De regisseur trekt namelijk alle stijlmiddelen uit de kast. Nina ziet in de spiegel haar denkbeeldige evenbeeld haar eigen rug krabben. Uit haar huid komen veertjes groeien. Als de danseres zich opwarmt voor weer een training, hoor je de tenen bijna breken. Een bezoek aan de disco wordt een benauwende exercitie.
Maar het benauwendst is de sociale controle van mama Sayers, een magnifieke rol van Barbara Hershey. Als dochterlief zichzelf vingert, omdat haar choreograaf haar opdraagt op zoek te gaan naar haar gevoelens, zit ze (al dan niet denkbeeldig) in de hoek van haar slaapkamer. Mama laat niet na te benadrukken dat ze haar eigen balletcarrière op heeft gegeven omdat ze zwanger werd van Nina. En die dochter moet dus de dromen van haar ouders waar maken.
Ondraaglijk
Die loodzware last is te veel voor Nina, die door moeder altijd kind is gehouden. De slaapkamer van de twintiger is nog steeds die van een tienermeisje: vol met roze poppen. Mama draait elke dag de muziek van het Zwanenmeer via een muziekdoos, waar een ballerinapoppetje rondjes danst.
En dan is er ook nog choreograaf Thomas Leroy, die het uiterste van haar vraagt en tegelijkertijd een gewaagd spel van illusie en verleiding speelt met Nina. Natalie Portman is de fragiele hoofdrolspeelster, die zich lang voorbereidde op haar taak. De almaar groeiende prestatiedruk en wanhoop zijn van haar gezicht af te luisteren. Steeds harder klinkt het Zwanenmeer, in het in grauwe kleuren gedrenkte New York. Tot Black Swan met een knal tot stilstand komt, na een wervelende tocht die iedere kijker zich nog lang zal kunnen herinneren.